Автор Амрита задал вопрос в разделе Литература
Нужна биография мусы джалиля на татарском языке!НЕ СТИХИ,а биография!! и получил лучший ответ
Ответ от Alex Klein[гуру]
Думается, что Вы можете посмотреть здесь:
Ответ от Ирина Фатихова[новичек]
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Ответ от Александр Минин[новичек]
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Ответ от райнур валиев[новичек]
Ике й?зле дуска
Киемем минем кырык ямаулы да,
К??елем саф аны? каравы.
Син купшы, тик тузган й?р?ге?не?
?итмеш ?иде т?рле ямавы
Ике й?зле дуска
Киемем минем кырык ямаулы да,
К??елем саф аны? каравы.
Син купшы, тик тузган й?р?ге?не?
?итмеш ?иде т?рле ямавы
Ответ от Вахит Шавалиев[гуру]
Ответ от Маша1959[активный]
Муса Джалиль
Муса Джалиль
Ответ от 959595[новичек]
т
т
Ответ от Ѐената Валеева[новичек]
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Бу исемне телг? алуга, к?з алдына ниндидер гад?тт?н тыш кеше килг?нд?й була. Ул – ялкынлы шигырьл?р язган шагыйрь д?, илне? азатлыгы ?чен курку белм?с к?р?шче д?, ?лемне ирл?рч? батыр каршылаган ка?арман да.
Муса ??лил (Муса Мостафа улы ??лилов) 1906 елда Ырынбур ?лк?се Мостафа авылында туа. Ул кече яшьт?н ?к зир?к ??м хыялга бай бала була. К?п укый, ??р н?рс?не белерг? тырыша. Оста итеп мандолинада уйнарга ?йр?н?. Р?сем ясарга ярата.
Муса Оренбургта «Х?с?ения» м?др?с?сенд? укый. ??йне туган авылында ?тк?р?. Табигать матурлыгы аны? к??елен узен? тарта, со?ыннан ул бу к?з?т?л?рен р?сем итеп т?шер?.
Муса 10-11 яшьл?ренд? шигырьл?р д? язып карый. Л?кин алар югала. Матбугатта и? беренче булып ун?ч яшенд? язылган «Б?хет» шигыре (1919) басыла. 1922 елда ул Казанга кил? ??м 1923-1925 елларда Казан педагогия институтыны? рабфагында укый. 1925 елда ??лилне? «Барабыз» исемле беренче китабы чыга. «Ипт?шк?» (1929) диг?н шигырь ?ыентыгы аны? шагыйрь булып ?итлегеп кил?ен тагын бер тапкыр раслый.
Ул 1931 елда М?ск?? университетыны? ?д?бият б?леген т?мамлый.
М?ск??д? чыгучы «Комммунист» г?зитенд? ?д?бият ??м с?нгать б?леген алып бара. Редакция эшл?ре бел?н Уралга ??м Сарытау ?лк?сен? и?ади с?ф?рл?рг? чыга. 1933 елны? ??енд? Дергачи районында татарча газета оештыра.
1939 елда ??лилне Татарстан Язучылар берлегене? ?ит?кчесе итеп сайлыйлар. Сугышка кад?рге елларда шагыйрь бик к?п шигырьл?р, ?ырлар, «Хат ташучы» поэмасын, «Алтынч?ч», «Илдар» исемле опера либреттоларын яза.
Б?ек Ватан сугышы башлану бел?н, ул ?зен фронтка ?иб?р?л?рен сорый. Аны? ?тенече кан?гатьл?ндерел?. Л?кин 1942 нче елны? ??енд? Волхов фронтында, дошман чолганышында калып, авыр яраланган х?лд?, фашистлар кулына ?сирлекк? эл?г?. ?н? шулай аны? лагерь тормышы башлана. Шагыйрь ?сирлект? д? к?р?шне туктатмый. Яшерен оешмага кер?, аны? ?ит?кчел?ренн?н берсе була, бик к?п ?сирл?р бел?н лагерьдан качу ??м партизаннарга барып кушылу ниятен тормышка ашырырга уйлый. Бер хыян?тче аларны? серл?рен фашистларга х?б?р ит?. Шуннан со? ??лилне ??м аны? ипт?шл?рен Берлиндагы Моабит т?рм?сен? ябалар. Шагыйрь анда да туган илен? тугрылыклы булып кала. Искиткеч рухи ныклык к?рс?т?. ?лем ??засы к?теп торганда да, туган илг?, халыкка тир?н м?х?бб?т бел?н сугарылган, фашистларга к?чле н?фр?тен белдерг?н шигырьл?р язып, аларны ?зе ясаган кечкен? д?фт?рл?рг? терк?п бара. ??лилне? ?сирлект? язган шигырьл?ре б?тен д?ньяга билгеле. Татарстанга аны? ике д?фт?ре кайтты. Аларны б?тен д?ньяда «Моабит д?фт?рл?ре» диг?н исем бел?н бел?л?р. Беренче д?фт?рен? Муса ??лилне? алтмыш шигыре терк?лг?н ??м д?фт?рне? со?гы битен? васыять язылган:
«Моны язды татарны? билгеле шагыйре М. ??лил. 1942 елны сугышка килде ??м ?сир т?ште. ?сирлект? к?п газаплар чигеп, с?яси яшерен оешмага катнашуда гаепл?неп кулга алынды, т?рм?г? ябылды. Б?лкем, аны ?лем ??засына х?кем ит?рл?р. Ул ?л?р. ? аны? ?сирлект? ??м тоткынлыкта язган 115 шигыре бар. Ул шулар ?чен кайгыра. Шуны? ?чен 115 ене? 60 ын гына булса да к?череп калдырырга тырышты. ?г?р бу китап кулы?а т?шс?, акка к?чер, сакла ??м сугыштан со?, Казанга х?б?р итеп, улг?н шагыйрьне? шигырьл?ре итеп д?ньяга чыгар. Минем васыятем шул.
1943, декабрь».
Бу д?фт?рне 1944 елны? февраленд? Тегель т?рм?сенн?н Габбас Шарипов исемле ?сир алып чыга. Аннан ул аны Нигъм?т Терегулов диг?н кешег? тапшыра. 1946 елны Н. Терегулов д?фт?рне Татарстан Язучылар берлеген? китереп бир?.
Икенче д?фт?рне Муса ??лил саклар ?чен Бельгия партизаны Андре Тиммерманска бирг?н. ?леге намуслы кеше 1947 нче елда аларны безне? илебезг? ?иб?р?.
??лилне? ?ченче д?фт?ре д? булган диг?н фикер бар. Л?кин ?ле ул табылмады, аны эзл?? д?вам ит?. 1944 елны? 25 августында фашистлар М. ??лилне ??м аны? к?р?шт?шл?рен ??залыйлар. ??лилчел?р со?гы с?гатьл?ренд? д?нья бел?н кулларына м?селманнарны? изге китабы – Коръ?н тоты
Ответ от 3 ответа[гуру]
Привет! Вот подборка тем с похожими вопросами и ответами на Ваш вопрос: Нужна биография мусы джалиля на татарском языке!НЕ СТИХИ,а биография!!